Podwyższone trójglicerydy - o czym świadczą i jak obniżyć ich poziom?

Lipidogram to jedno z najczęstszych badań laboratoryjnych, obejmujące pomiar cholesterolu całkowitego, frakcji HDL, LDL oraz trójglicerydów we krwi. W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie badaniem trójglicerydów jako wskaźnika ryzyka chorób układu krążenia, szczególnie miażdżycy.

Mimo że od trzech dekad stosuje się statyny, które skutecznie obniżają poziom LDL i ryzyko miażdżycy, pacjenci nadal pozostają zagrożeni chorobami sercowo-naczyniowymi. Problem z podwyższonymi trójglicerydami polega na tym, że zwykle nie dają one widocznych objawów. Pacjenci często dowiadują się o nich przypadkowo podczas rutynowych badań krwi.

Wysoki poziom trójglicerydów stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, dlatego kluczowe jest regularne monitorowanie ich stężenia poprzez badania krwi i podejmowanie odpowiednich działań profilaktycznych.

Czym są trójglicerydy i za co odpowiadają?

Trójglicerydy (TG) są kluczowym składnikiem tłuszczu w organizmie i pełnią rolę rezerwuaru energetycznego. Te związki chemiczne powstają z połączenia glicerolu i kwasów tłuszczowych. Organizm pozyskuje je dwoma sposobami: poprzez syntezę w wątrobie (z węglowodanów i kwasów tłuszczowych) oraz w znacznie większej ilości z pożywienia. Po trafieniu do układu pokarmowego, trójglicerydy przedostają się do krwiobiegu, skąd są transportowane do mięśni jako paliwo energetyczne. Jednak gdy spożywamy zbyt kaloryczne i tłuste pokarmy, nadmiar niewykorzystanych trójglicerydów odkłada się w organizmie.

Regularne sprawdzanie poziomu trójglicerydów we krwi jest istotne dla profilaktyki zdrowotnej, ponieważ ich nieprawidłowe stężenie może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Podwyższony poziom trójglicerydów zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, takich jak zawał serca czy udar, a także może powodować niedrożność tętnic obwodowych.

Badanie poziomu trójglicerydów zaleca się szczególnie w przypadku: cukrzycy, niewłaściwej diety, stwierdzonej hipertriglicerydemii, podejrzenia uszkodzenia wątroby, zaburzeń wchłaniania pokarmów, podejrzenia zapalenia trzustki oraz u osób nadużywających alkoholu. Wskazaniem do badania jest również długotrwałe osłabienie i utrzymujące się objawy choroby niedokrwiennej serca.

{{cta}}

Podwyższone trójglicerydy – co to oznacza?

Podwyższone trójglicerydy (hipertrójglicerydemia) diagnozuje się, gdy ich poziom przekracza 150 mg/dl. Wyróżnia się następujące stopnie:

• Wartości graniczne: 150-199 mg/dl
• Wysokie trójglicerydy: 200-499 mg/dl
• Bardzo wysokie trójglicerydy: powyżej 500 mg/dl

Wysoki poziom trójglicerydów najczęściej wynika z nieprawidłowej diety, nadwagi, braku aktywności fizycznej, nadużywania alkoholu lub może być objawem chorób takich jak cukrzyca czy niedoczynność tarczycy.

Objawy i konsekwencje podniesionego poziomu trójglicerydów

Zwiększone stężenie trójglicerydów jest zazwyczaj bezobjawowe i wykrywa się je przypadkowo podczas rutynowych badań krwi, co często zaskakuje pacjentów. Kontrola poziomu trójglicerydów powinna być przeprowadzana regularnie. U osób zdrowych po 20. roku życia, bez ryzyka chorób układu krążenia, zaleca się wykonywanie pełnego badania lipidów (w tym trójglicerydów) co 5 lat. Natomiast osoby z grupy ryzyka powinny badać się częściej.

Długotrwale utrzymujący się wysoki poziom trójglicerydów może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych m.in. zwiększonego ryzyka chorób serca i układu krążenia, rozwoju miażdżycy czy ostrego zapalenia trzustki (przy bardzo wysokich poziomach).

Szczególną uwagę na kontrolę poziomu trójglicerydów powinni zwrócić mężczyźni po 45. roku życia i kobiety po 55. roku życia. Regularne badania są też wskazane dla osób z otyłością, cukrzycą, problemami z trzustką czy tarczycą, akromegalią, zespołem nerczycowym. Dotyczy to również kobiet w ciąży oraz stosujących antykoncepcję hormonalną lub kortykosteroidy.

Na poziom trójglicerydów wpływają nie tylko choroby współistniejące i styl życia, ale także predyspozycje genetyczne. Problem podwyższonych trójglicerydów często dotyka również osoby nadużywające alkoholu.

Wysokie stężenie trójglicerydów niesie ze sobą poważne zagrożenia zdrowotne. Gdy poziom przekracza 1000 mg/dl, znacząco wzrasta ryzyko ostrego zapalenia trzustki. Z kolei wartości powyżej 200 mg/dl zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju miażdżycy oraz wystąpienia udaru mózgu lub zawału serca.

{{cta_1}}

Jak obniżyć wysokie trójglicerydy?

Dla zachowania zdrowia wskazana jest codzienna aktywność fizyczna trwająca minimum 30 minut. Najkorzystniejsze są ćwiczenia tlenowe, takie jak bieg, pływanie, spacery z kijkami (nordic walking), zajęcia aerobiku czy taniec. Ćwiczenia siłowe na siłowni powinny być traktowane jako dodatkowa forma aktywności, uzupełniająca główny trening aerobowy. 

Oprócz tego ważne jest aby utrzymać prawidłową masę ciała, ograniczyć spożycie alkoholu, kontrolować poziom cukru we krwi, suplementować kwasy omega-3, a w przypadku bardzo wysokich wartości poddać się leczeniu farmakologicznemu.

Dieta przy podwyższonych trójglicerydach

Tłuszcze (lipidy) pełnią kluczowe funkcje w organizmie człowieka - są budulcem błon komórkowych, umożliwiają przyswajanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K) oraz biorą udział w produkcji hormonów steroidowych. Z tego powodu ważne jest dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości tłuszczów, ze szczególnym uwzględnieniem tych jedno- i wielonienasyconych. Należy jednocześnie zmniejszyć spożycie tłuszczów zwierzęcych oraz trans, które znajdują się głównie w żywności wysokoprzetworzonej i margarynach.

Dobrym źródłem zdrowych tłuszczów są oliwa z oliwek, różne rodzaje orzechów oraz ryby. Szczególnie cenne są tłuste ryby morskie (tuńczyk, łosoś, makrela, sardynki), których kwasy Omega-3 pomagają redukować poziom trójglicerydów. Trzeba jednak pamiętać o zachowaniu umiaru w spożyciu nawet zdrowych tłuszczów, ze względu na ich wysoką kaloryczność. Istotne jest również ograniczenie spożycia alkoholu, ponieważ nawet jego niewielkie ilości mogą podwyższać poziom trójglicerydów. Warto też zrezygnować ze słodzonych napojów, cukrów prostych i słodyczy oraz żywności wysokoprzetworzonej. 

Jeśli wprowadzone zmiany w diecie i stylu życia nie przynoszą oczekiwanego efektu w postaci obniżenia poziomu trójglicerydów, wskazana jest konsultacja z lekarzem pierwszego kontaktu. Po dokładnym wywiadzie i ewentualnych dodatkowych badaniach, lekarz może zalecić odpowiednie leczenie farmakologiczne.

Podsumowanie

Regularne badanie poziomu trójglicerydów jest istotnym elementem profilaktyki zdrowotnej. Wysokie trójglicerydy często współwystępują z innymi zaburzeniami lipidowymi, dlatego zaleca się kompleksową diagnostykę profilu lipidowego. Wczesne wykrycie podwyższonych wartości pozwala na szybkie wdrożenie odpowiedniego postępowania i zapobieganie poważnym powikłaniom zdrowotnym.

Systematyczna kontrola poziomu trójglicerydów we krwi, odpowiednia dieta i aktywny styl życia to podstawa profilaktyki i leczenia hipertrójglicerydemii. W przypadku utrzymujących się wysokich wartości, mimo modyfikacji stylu życia, niezbędna jest konsultacja z lekarzem, który może zalecić odpowiednie leczenie farmakologiczne.

Zobacz też: Cholesterol – jakie są normy. Czym się różni dobry i zły cholesterol?

{{cta_2}}

‍