Lipidogram – na czym polega, kiedy wykonać?

Większość z nas wie, że nadmiar cholesterolu we krwi może prowadzić do poważnych chorób układu sercowo-naczyniowego. Ale czy wiesz, jak sprawdzić poziom cholesterolu i innych tłuszczów we krwi? Z pomocą przychodzi badanie zwane lipidogramem. W tym artykule dowiesz się wszystkiego o lipidogramie – czym jest, kiedy należy go wykonać, jakie są jego normy oraz jak interpretować wyniki.

Co to jest lipidogram?

Lipidogram, zwany również profilem lipidowym, to podstawowe badanie laboratoryjne, które służy do oceny gospodarki lipidowej organizmu. Czym właściwie jest lipidogram? To kompleksowa analiza krwi, która określa stężenie różnych frakcji lipidowych (tłuszczowych) we krwi. Badanie to ma kluczowe znaczenie w diagnostyce zaburzeń lipidowych, a także w ocenie ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych.

Badanie lipidogramu pozwala na oznaczenie stężenia:

• Cholesterolu całkowitego (TC)
• Cholesterolu frakcji HDL (tzw. "dobrego cholesterolu")
• Cholesterolu frakcji nie-HDL
• Cholesterolu frakcji LDL (tzw. "złego cholesterolu")
• Trójglicerydów (TG)

Czym jest lipidogram w praktyce? To proste i bezbolesne badanie wykonywane z próbki krwi żylnej, którą pobiera się na czczo (po 9-12 godzinach od ostatniego posiłku), które może dostarczyć cennych informacji o stanie zdrowia i potencjalnym ryzyku chorób serca.

Warto zaznaczyć, że badanie wykonywane za pomocą pasków testowych z krwi włośniczkowej (z palca), może być stosowane jako badanie przesiewowe, jednak nie jest ono tak dokładne jak pełny lipidogram wykonywany w laboratorium.

{{cta}}

Lipidogram – kiedy wykonać badanie?

Lipidogram jest zaliczany do kluczowych badań profilaktycznych, które każda dorosła osoba powinna wykonywać regularnie. Jak często dokładnie należy przeprowadzać to badanie oraz jaki zakres testów diagnostycznych będzie odpowiedni, zależy od indywidualnych cech pacjenta, w tym jego płci i wieku. Badanie profilu lipidowego jest szczególnie ważne dla osób, u których występują dodatkowe czynniki zwiększające ryzyko chorób układu krążenia, takie jak:

• Zbyt wysoka masa ciała
• Zaburzenia gospodarki węglowodanowej (cukrzyca)
• Podwyższone ciśnienie krwi
• Brak aktywności fizycznej i przewaga siedzącego trybu życia
• Długotrwałe obciążenie stresem
• Niewłaściwa dieta bogata w tłuszcze i węglowodany
• Używanie wyrobów tytoniowych
• Występowanie chorób serca u członków rodziny

Dzięki wykryciu zaburzeń lipidowych na wczesnym etapie można wprowadzić odpowiednie leczenie, które skutecznie zapobiega rozwojowi miażdżycy i innych powiązanych schorzeń. Metoda leczenia zależy od nasilenia zaburzeń oraz obecności innych czynników ryzyka. Lekarz może zalecić terapię farmakologiczną lub niefarmakologiczną, która skupia się głównie na zmianie zachowań zdrowotnych – modyfikacji diety, zmianie stylu życia oraz eliminacji szkodliwych nawyków, takich jak palenie. Aby określić najlepszą strategię leczenia, zawsze należy skonsultować wyniki badań z lekarzem.

Profil lipidowy | Kup badanie online

W dzisiejszych czasach dostęp do badań laboratoryjnych stał się znacznie łatwiejszy. Obecnie wiele laboratoriów diagnostycznych oferuje możliwość zakupu skierowania na lipidogram przez internet.

Proces zamawiania badania online wygląda zazwyczaj następująco:

• Wybierasz badanie na stronie internetowej laboratorium
• Opłacasz je online
• Otrzymujesz e-skierowanie lub kod do pobrania
• Udajesz się do wybranego punktu pobrań z otrzymanym kodem/skierowaniem
• Wyniki możesz odebrać online lub w punkcie pobrań

Zamawiając lipidogram online, warto zwrócić uwagę, czy w pakiecie znajdują się wszystkie potrzebne parametry. Standardowy lipidogram powinien zawierać oznaczenie cholesterolu całkowitego, HDL, LDL, nie-HDL oraz trójglicerydów.

Co to lipidogram pełny? To badanie, które oprócz podstawowych parametrów lipidowych może zawierać dodatkowe wskaźniki, takie jak stosunek cholesterolu całkowitego do HDL czy wskaźnik aterogenności.

{{cta_1}}

Lipidogram – kto powinien wykonać badanie?

Oprócz standardowych badań lipidogramu wykonywanych profilaktycznie, warto rozważyć przeprowadzenie tego badania również wtedy, gdy pojawiają się symptomy mogące wskazywać na problemy sercowo-naczyniowe, takie jak:

• Łatwiejsze niż zwykle męczenie się
• Problemy z oddychaniem
• Okresowe bóle w okolicy serca

Pamiętaj, że ostre objawy, zwłaszcza intensywny ból w klatce piersiowej i znaczna duszność, wymagają natychmiastowej reakcji. Te symptomy mogą sygnalizować zawał serca. W takiej sytuacji konieczne jest niezwłoczne wezwanie karetki lub samodzielne udanie się do najbliższego szpitala, ponieważ nieleczony zawał może zakończyć się śmiercią.

Warto wiedzieć, że miażdżyca, która jest ściśle powiązana z zaburzeniami lipidowymi, często rozwija się bez zauważalnych objawów przez długi czas - nawet przez dziesięciolecia. Często dopiero zawał serca staje się pierwszym widocznym znakiem tej choroby. Aby uniknąć tak poważnych konsekwencji, kluczowe jest wykrycie zmian miażdżycowych na wczesnym etapie, zanim spowodują one nieodwracalne uszkodzenia naczyń krwionośnych. Dlatego nie warto czekać na pojawienie się symptomów - regularne badania profilaktyczne, w tym lipidogram, mogą pomóc zapobiec groźnym powikłaniom zdrowotnym w przyszłości. Dbanie o zdrowie poprzez systematyczną profilaktykę i odpowiednie badania diagnostyczne to najlepsza inwestycja w swoje obecne i przyszłe samopoczucie.

Lipidogram – jakie są jego normy?

Interpretacja wyników lipidogramu opiera się na wartościach referencyjnych (normach) dla poszczególnych parametrów. Lipidogram normy mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium, jednak ogólnie przyjmuje się następujące wartości:

Cholesterol całkowity (TC):

• Wartość pożądana: 114- 190 mg/dl (3,0- 4,9 mmol/l)

Cholesterol HDL (tzw. "dobry cholesterol"):

• Wartość pożądana dla mężczyzn: > 40 mg/dl (> 1,0 mmol/l)
• Wartość pożądana dla kobiet: > 50 mg/dl (> 1,3 mmol/l)

Cholesterol nie-HDL:

• Wartość pożądana: < 115 mg/dl (< 3,0 mmol/l)

Cholesterol LDL (tzw. "zły cholesterol"):

• Wartość optymalna: < 100 mg/dl (< 2,6 mmol/l)
• U osób z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym: < 40 mg/dl (< 1,0 mmol/l)
• U osób z bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym: < 55 mg/dl (< 1,4 mmol/l)

Trójglicerydy (TG):

• Wartość pożądana: < 150 mg/dl (< 1,7 mmol/l) na czczo lub 175 mg/dl (<2,0 mmol/l) nie na czczo

Lipidogram normy mogą być dostosowane indywidualnie przez lekarza, w zależności od stanu zdrowia pacjenta, współistniejących chorób oraz ogólnego ryzyka sercowo-naczyniowego.

{{cta_2}}

Lipidogram wyniki

Wyniki lipidogramu to nie tylko suche liczby, ale cenne informacje o stanie zdrowia. Jak więc interpretować wyniki lipidogramu?

Cholesterol całkowity (TC) – podwyższone wartości mogą świadczyć o zwiększonym ryzyku miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych.

Cholesterol HDL – to tzw. "dobry cholesterol", który usuwa nadmiar cholesterolu z tkanek i transportuje go do wątroby. Niskie stężenie HDL jest czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Cholesterol nie-HDL – to różnica między cholesterolem całkowitym a cholesterolem HDL. Reprezentuje wszystkie potencjalnie aterogenne (miażdżycorodne) lipoproteiny.

Cholesterol LDL – to tzw. "zły cholesterol", który może odkładać się w ścianach tętnic, prowadząc do miażdżycy. Wysokie stężenie LDL zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Trójglicerydy (TG) – to forma magazynowania tłuszczów w organizmie. Podwyższone stężenie trójglicerydów może być związane z otyłością, cukrzycą, nadużywaniem alkoholu lub dietą bogatą w węglowodany.

Wyniki lipidogramu powinny być zawsze konsultowane z lekarzem, który uwzględni indywidualne czynniki ryzyka pacjenta i zaleci odpowiednie postępowanie. W przypadku nieprawidłowych wyników może być konieczna modyfikacja stylu życia (dieta, aktywność fizyczna) lub włączenie leczenia farmakologicznego.

Warto pamiętać, że pojedynczy lipidogram nie zawsze daje pełen obraz gospodarki lipidowej. Czasami potrzebne jest powtórzenie badania lub wykonanie dodatkowych testów, szczególnie w przypadku wyników granicznych lub nietypowych.Czy lipidogram to badanie, które może dosłownie uratować życie? Tak, regularne monitorowanie profilu lipidowego pozwala na wczesne wykrycie zaburzeń gospodarki lipidowej i wdrożenie odpowiedniego leczenia, co może znacząco zmniejszyć ryzyko zawału serca, udaru mózgu i innych powikłań miażdżycy.

Podsumowując, lipidogram to niezbędne badanie w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego. Regularne wykonywanie tego badania, szczególnie w grupach zwiększonego ryzyka, pozwala na wczesne wykrycie zaburzeń lipidowych i wdrożenie odpowiedniego leczenia, co może uchronić przed poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.

Czytaj też: Zaburzenia lipidowe - jak je rozpoznać? Przyczyny i objawy zaburzeń lipidowych