Jak obliczyć BMI - wzór na określenie właściwej masy ciała

Wskaźnik masy ciała (BMI - Body Mass Index) to powszechnie stosowana miara, która pozwala ocenić, czy masa ciała jest odpowiednia w stosunku do wzrostu. Czym dokładnie jest BMI, jak je obliczyć oraz jakie ma znaczenie dla naszego zdrowia?

Czym jest wskaźnik BMI?

Wskaźnik BMI jest szeroko stosowany w medycynie i dietetyce jako wstępne narzędzie do oceny stanu odżywienia organizmu. Pozwala on na szybkie (przesiewowe) określenie, czy dana osoba ma niedowagę, prawidłową masę ciała, nadwagę czy otyłość. Jest to szczególnie przydatne w badaniach epidemiologicznych i w ocenie ryzyka wystąpienia chorób związanych z nieprawidłową masą ciała.

BMI czyli Body Mass Index to bardzo prosty wskaźnik, który oblicza się, dzieląc masę ciała (w kilogramach) przez kwadrat wzrostu (w metrach). 

Jak obliczyć wskaźnik BMI? – wzór

Obliczanie BMI jest stosunkowo proste. Wskaźnik bierze pod uwagę wagę oraz wzrost. Dokładny wzór na obliczenie BMI (Body Mass Index) przedstawiamy poniżej:

BMI = MASA (KG)/WZROST² (M)

Jeżeli chcesz wyliczyć swoje BMI przejdź do naszego Kalkulatora BMI

Jak prawidłowo interpretować wskaźnik BMI?

Ile powinno wynosić prawidłowe BMI? Takie pytanie zadaje sobie wiele ludzi. Po obliczeniu swojego BMI, należy porównać wynik z ogólnie przyjętymi kategoriami. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), interpretacja wskaźnika BMI dla dorosłych wygląda następująco:

• Poniżej 18,5 - niedowaga
• 18,5 - 24,9 - prawidłowa masa ciała
• 25,0 - 29,9 - nadwaga
• 30,0 - 34,9 - otyłość I stopnia
• 35,0 - 39,9 - otyłość II stopnia
• powyżej 40,0 - otyłość III stopnia (otyłość olbrzymia)

Należy jednak pamiętać, że BMI jest tylko jednym z wielu wskaźników zdrowia i nie daje pełnego obrazu stanu zdrowia danej osoby, dlatego nie zawsze należy się sugerować jedynie wynikiem otrzymanym z obliczenia BMI. Warto podkreślić, że np. osoby o silnie rozwiniętej muskulaturze mogą mieć wyższe BMI, mimo że nie mają nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej.

Czy wskaźnik BMI jest odpowiedni dla dzieci?

BMI dla dzieci i młodzieży (do 18 roku życia) interpretuje się nieco inaczej niż u dorosłych. W przypadku młodszych osób stosuje się specjalne siatki centylowe, które uwzględniają wiek i płeć dziecka. Jest to konieczne, ponieważ proporcje ciała dzieci zmieniają się w miarę ich wzrostu i rozwoju. Siatki centylowe stosuje się u dzieci w wieku od 2 do 18 lat. 

Siatki centylowe służą do porównywania masy ciała dziecka z innymi dziećmi tej samej płci i w tym samym wieku. Według tych narzędzi, prawidłowa masa ciała u dzieci i młodzieży zawiera się między 25. a 85. centylem. Jeśli wartość przekracza 95. centyl, mówimy o otyłości. Z kolei, gdy wskaźnik spada poniżej 25. centyla, wskazuje to na niedowagę.

Warto pamiętać, że ocena BMI u dzieci powinna być zawsze dokonywana przez lekarza pediatrę lub endokrynologa dziecięcego, który weźmie pod uwagę indywidualne cechy rozwoju dziecka.

Wskaźnik BMI – zalety i wady jego stosowania

Jak każda metoda oceny stanu zdrowia, BMI ma swoje zalety i ograniczenia. Warto je znać, aby właściwie interpretować wyniki. Niezwykle istotną zaletą stosowania wskaźnika BMI jest przede wszystkim prostota jego obliczenia. W końcu do poznania wyniku potrzebujemy znać jedynie swoją masę ciała oraz wzrost. BMI jest też uniwersalną metodą, którą można stosować zarówno u większości dorosłych, niezależnie od płci. Istnieje wiele badań epidemiologicznych, które wykorzystują BMI, co ułatwia porównanie. BMI pomaga też szybko zidentyfikować osoby z potencjalnymi problemami związanymi z masą ciała, a także umożliwia śledzenie zmian masy ciała w czasie.

Jakie więc są wady wskaźnika BMI? Po pierwsze wskaźnik ten nie uwzględnia składu ciała i nie rozróżnia tkanki tłuszczowej od mięśniowej. Sprawia to, że może być on mylący u sportowców i osób o silnej budowie - mogą mieć wysokie BMI mimo niskiej zawartości tkanki tłuszczowej. Dlatego też BMI nie należy wyznaczać u sportowców, a także kobiet w ciąży.

Wskaźnik BMI nie bierze pod uwagę rozmieszczenia tkanki tłuszczowej - a to ważny czynnik ryzyka zdrowotnego. Ze względu na naturalne zmiany w składzia ciała związane z wiekiem, może być też nieadekwatny dla osób starszych (dla osób starszych stosowane są inne normy BMI). Dodatkowo wskaźnik BMI nie uwzględnia różnic etnicznych. Optymalne wartości BMI mogą się różnić w zależności od pochodzenia.

Podsumowując, wzór BMI jest użytecznym narzędziem do wstępnej oceny masy ciała, ale nie powinien być jedynym kryterium oceny stanu zdrowia. Dla pełnej oceny stanu zdrowia i ryzyka chorób związanych z masą ciała, lekarze często stosują dodatkowe metody, takie jak pomiar obwodu talii, badanie składu ciała czy ocena stylu życia i historii medycznej pacjenta.

Warto pamiętać, że zdrowie to więcej niż tylko liczba na wadze czy wynik BMI. Regularna aktywność fizyczna, zbilansowana dieta, odpowiednia ilość snu i zarządzanie stresem są kluczowymi elementami zdrowego stylu życia, niezależnie od wyniku BMI.